Poprawa zdrowia dzieci poprzez digitalizację badań przesiewowych i bilansowych

w szkole i środowisku okołoszkolnym, które miały na celu poprawę zdrowia oraz zwięk- szenie aktywności fizycznej i świadomości prozdrowotnej uczniów tej placówki. W ciągu 10 lat praktyki w zakresie badań profilaktycznych i przesiewowych, w tym 5 lat współpracy z medycyną szkolną, Funda- cja Medicover zauważa, że skuteczne narzę- dzie informatyczne powinno być wdrożone na poziomie centralnym i integrować nie tylko NZOZ / podmioty sprawujące opiekę nad uczniami wraz z NFZ, lecz także z JST (w określonym zakresie, jak dostęp do lo- kalnych danych populacyjnych). Również sa- morządy dostrzegają potrzebę współpracy z medycyną szkolną i pielęgniarkami w ra- mach badań profilaktycznych i edukacyjnych. Świadczą o tym wdrożenia ESMS w sta- rostwie powiatowym w Pruszkowie oraz w gminach: Wrocław, Milanówek, Pruszków i Pruszcz. Fundacja Medicover stworzyła narzędzie in- formatyczne nie tylko odpowiadające na po- trzeby podstawowego bilansu zdrowia, lecz także znacząco go rozszerzające. Aktualne tendencje w zakresie zdrowia obserwowane wśród dzieci i młodzieży wymagają szerszej diagnostyki, takiej jak badanie zawartości tkanki tłuszczowej i mięśni, wydolności krążeniowo-oddechowej czy krzywizn krę- gosłupa, a co za tym idzie – wykorzystania nowoczesnych narzędzi diagnostycznych (np. analizatora składu ciała, skoliometru, pulsometru, podoskopu itp.). Takie badania są nie tylko dokładniejsze, lecz także bardziej atrakcyjne dla dzieci i młodzieży. Wdrożenie ESMS w starostwie powiatowym w Prusz- kowie pokazało większe zainteresowanie badaniem profilaktycznym dzięki włączeniu do niego analizy składu ciała. Młodzież dopy- tywała o zbadane parametry i możliwość ich poprawy poprzez zbudowanie większej masy mięśniowej i zredukowanie tkanki tłuszczowej. Również w gminie Lublin, gdzie ESMS został zrealizowany jako element programu profilak- tycznego „Jedz z głową”, analiza składu ciała i wydolności krążeniowo-oddechowej dzieci w klasach I–III była ważnym argumentem, z powodu którego rodzice wyrazili zgodę na badanie. W trakcie pandemii COVID-19 rozszerzone badania screeningowe stanowiły główną motywację dla rodziców przyprowa- dzających dzieci do gabinetów pielęgniarskich w celu przeprowadzenia diagnostyki. Kolejnym argumentem na rzecz digitalizacji badań profilaktycznych z wykorzystaniem dobrego narzędzia informatycznego, z mo- dułem statystycznym, jest to, że narzędzie takie pozwala na sprawdzenie skuteczności realizowanych programów profilaktycznych na poziomie lokalnym, z możliwością mie- rzenia efektów na poziomie centralnym, kra- jowym. Wdrożenie ESMS w gminie Lublin, jako element programu profilaktycznego, miało właśnie na celu mierzenie skuteczno- ści programu. Dzieci badano na jego eta- pie początkowym i końcowym. Rekordy elektroniczne oraz dane statystyczne dały możliwość porównania parametrów w uję- ciu indywidualnym (do informacji rodziców) oraz w ujęciu populacji objętej programem. Wyniki efektywności pozwoliły gminie Lublin podjąć decyzję o kontynuowaniu programu „Jedz z głową” przez kolejne 3 lata. Digitalizacja profilaktycznych badań bilanso- wych i przesiewowych jest niezbędna. Przy- kłady z doświadczeń Fundacji Medicover oraz przeanalizowane przykłady pochodzące z Eu- ropy i innych części świata pokazują, że narzę- dzie informatyczne powinno posiadać moduł danych statystycznych, a te powinny być rów- nież dostępne dla samorządów i dyrektorów szkół. Potrzebna jest ponadto sformalizowana prawnie współpraca między medycyną szkol- ną a samorządami, w celu wspólnego działa- nia na rzecz zdrowia uczniów na poziomie lokalnym. Unowocześnienie pracy pielęgniar- ki szkolnej pozwoli lepiej wykorzystać jej po- tencjał z myślą o działaniach profilaktycznych i zwiększy prestiż zawodu, co może zachęcić absolwentów studiów pielęgniarskich do pra- cy w dziedzinie medycyny szkolnej. Rozszerzone badania screeningowe STRESZCZENIE 10