Poprawa zdrowia dzieci poprzez digitalizację badań przesiewowych i bilansowych

45 Dz. U. 2019 poz. 1078 Ustawy z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami. powszechne badania profilaktyczne w gabinetach. Zadania te wynikają z Rozporządzenia Rady Mini- strów 45 o opiece zdrowotnej nad uczniami i obej- mują dzieci w wieku 6, 10, 12, 14 i 16 lat albo etap edukacji – roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne, klasa III, V i VII szkoły podstawowej, klasa I szkoły ponadpodstawowej, ostatnia klasa szkoły ponadpodstawowej do ukończenia przez ucznia 19. roku życia. Pomiary takie są wykonywa- ne od lat, lecz rejestracja wyników odbywa się na papierze, bez agregowania danych statystycznych. Odpowiedzią na potrzebę zbierania danych popu- lacyjnych jest ESMS. Naturalnym odbiorcą danych dostarczanych przez ten system były samorządy, z uwagi na swoje ustawowe zadania w zakresie zdrowia publicznego. Jednak pierwsze wdrożenie ESMS, po zakończeniu Programu „PoZdro!”, któ- re miało miejsce w Gdyni w 2018 roku, zwróciło uwagę na fakt, że w świetle prawa gmina nie ma przełożenia na pielęgniarki szkolne i samorząd nie może narzucić korzystania z systemu informa- tycznego (w tym ESMS) czy nawet z komputera. Pokazuje to, że mimo chęci ze strony samorządu obecnie obowiązujący system nie nadąża za po- trzebami zmian i nie sprzyja wdrażaniu nowych rozwiązań. Tylko dzięki dobrej współpracy samorządów z NZOZ, wwyniku konkursu ogłoszonego przez miasto Gdynia, kilka tych drugich przystąpiło do wdrożenia ESMS. Wiązało się to z licznymi umo- wami, dodatkowymi kosztami i bardzo intensyw- ną pracą koordynatorów Fundacji Medicover oraz wszystkich stron w zakresie komunikacji między pielęgniarkami szkolnymi, dyrektorami szkół, NZOZ i samorządem. Dodatkowym wy- zwaniem okazało się wyposażenie gabinetów w komputery, drukarki i sprzęt diagnostyczny. Wdrożenie ESMS odbywało się bowiem z inicja- tywy Wydziału Zdrowia, a wyposażenie gabine- tów pozostaje w gestii szkoły i Wydziału Oświaty. Alternatywnie można wyposażyć pielęgniarki szkolne, a tym samym NZOZ, w niezbędne na- rzędzia, pozostają one wtedy jednak własnością Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, który świadczy usługi w zakresie medycyny szkolnej w ramach wygranego konkursu, co au- tomatycznie nie gwarantuje ciągłości tych usług. W 2018 roku rozpoczęły się badania profilaktycz- ne z wykorzystaniem ESMS przez pielęgniarki szkolne w wybranych szkołach podstawowych w Gdyni. Pielęgniarki przeszły dokładne szko- lenie z obsługi systemu i wykonywania badań dodatkowych, czyli analizy składu ciała oraz testu wydolności krążeniowo-oddechowej (w ramach dodatkowego wynagrodzenia). Na ilustracji 10 przedstawiono wyniki ankiety ewaluacyjnej przeprowadzonej wśród 17 pielęgniarek szkolnych korzystających z ESMS do badań profilaktycznych dotyczących dzieci w Gdyni. Badania profilaktyczne w Gdyni były przeprowa- dzane wwersji rozszerzonej i poza standardowym badaniem w ramach NFZ, obejmowały analizę składu ciała oraz test wydolności krążeniowo--oddechowej. Wymagały zgody rodzica. Fre- kwencja wynosiła od 70 do 98%, co pokazuje, jak wielkim zaufaniem rodziców cieszą się pielęgniarki szkolne i o ile łatwiejsze jest dotarcie do bene- ficjentów działań profilaktycznych poprzez pie- lęgniarki, w przeciwieństwie do pracowników podmiotu zewnętrznego, niezwiązanego na co dzień ze szkołą i uczniami (dla porównania: Fun- dacja Medicover w Programie „PoZdro!” uzyskała frekwencję w badaniach przesiewowych na pozio- mie 67%, wiązało się to jednak z bardzo intensyw- ną pracą dedykowanego koordynatora). Miasto Gdynia w 2019 roku, po zakończeniu badań i otrzymaniu danych statystycznych dotyczących otyłości, wygenerowanych z ESMS, stworzyło program zdrowotny, który został pozytywnie zaopiniowany przez AOTMiT. Następnie ogłosiło konkurs na realizację „Programu polityki zdro- wotnej w zakresie profilaktyki i leczenia nadwagi i otyłości w populacji młodzieży w Gminie Miasta Gdyni”. W późniejszych latach odbyły się kolejne edycje programu, które są cały czas realizowane. 32 ESMS