Syców jest pierwszą gminą w województwie dolnośląskim, która zapoczątkowała digitalizację gabinetów profilaktyki zdrowotnej w szkołach. Wszystko za sprawą umowy zawartej we wrześniu b.r. pomiędzy Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w Sycowie a Fundacją Medicover. Dzięki niej możliwe było rozpoczęcie badań uczniów klas III i VII z wykorzystaniem nowatorskiego, a zarazem prostego w obsłudze Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej (ESMS).
– „Cieszę się, że jako pierwsi w województwie dolnośląskim wprowadzamy gabinety pielęgniarskie w XXI wiek. Zrealizowane do tej pory badania unaoczniły nam skalę problemu a także potwierdziły konieczność ich kontynuowania oraz wspierania rodziców w codziennej walce o zdrowie ich dzieci” – przyznaje Piotr Nogala, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sycowie.
Gabinety profilaktyki szkolnej nierzadko stanowią relikt lat 90-tych i nie przystają do dzisiejszych czasów. Omija je proces cyfryzacji, który jest zaawansowany w większości placówek oświatowych. Praca higienistki i pielęgniarki szkolnej oparta jest na sporządzaniu papierowych dokumentacji, a w większości szkół nie funkcjonują systemy elektroniczne, które mogłyby tę pracę usprawnić. Nadal wiele gabinetów nie jest wyposażona w nowoczesny sprzęt komputerowy.
– „W dobie digitalizacji szkoły konieczne jest, aby uczniowie – dzieci i młodzież – mogli korzystać z nowoczesnych rozwiązań profilaktycznych, a ich rodzice otrzymywać przejrzystą informację o stanie zdrowia swoich dzieci. Raporty statystyczne generowane przez Elektroniczny System Medycyny Szkolnej pozwalają na określenie obszarów, które w danym momencie wymagają budowania programów profilaktycznych w oparciu o najczęściej występujący problem, z możliwością precyzyjnego podziału na konkretne szkoły lub dzielnice” – wyjaśnia Marcin Radziwiłł, Prezes Fundacji Medicover.
Zadania pielęgniarki szkolnej są bardzo złożone. Wdrożenie nowoczesnych narzędzi pomogłoby jej w pełni wykorzystywać swój potencjał w codziennej pracy. Dla wielu dzieci gabinet pielęgniarki to enklawa, w której szukają pomocy w trudnych chwilach. To tutaj trafiają z bólem brzucha czy nudnościami, które czasem są pierwszy sygnałem nadmiernego stresu, znakiem, że dziecko nie radzi sobie z problemami w szkole lub poza nią. Na pielęgniarkach szkolnych spoczywa zatem ogromna odpowiedzialność. To one muszą udzielać pierwszej pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów, zatruć, kierować postępowaniem po przesiewowym nad uczniami z dodatnimi wynikami testów oraz utrzymywać stały kontakt z rodzicami uczniów i powiadamiać ich o przypadkach wymagających pomocy lekarskiej. Pielęgniarki udzielają także czynnego poradnictwa dla uczniów z problemami zdrowotnymi oraz sprawują opiekę nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, a także biorą udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej.
Aktualnie w Sycowie badania z wykorzystaniem ESMS są realizowane w 5 szkołach podstawowych. Samorządy coraz bardziej angażują się w profilaktykę chorób cywilizacyjnych. Brak aktywności fizycznej oraz nieodpowiednia dieta stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Otyłość to choroba, która w 70 procentach przypadków kończy się cukrzycą. Jedną z głównych przyczyn otyłości jest spożywanie słodkich napojów, które w konsekwencji są bardzo groźne dla zdrowia. Konsekwencją otyłości może być również: przeciążenie kości i mięśni, stłuszczenie wątroby, bezdech senny, podwyższony poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze oraz zespół policystycznych jajników. Dlatego tak ważne jest wdrażanie działań profilaktycznych i edukacja dzieci już od najmłodszych lat.
– „Z badań Fundacji Medicover wynika, że ok. 65 proc. uczniów w wieku 13-14 lat ma zaledwie dostateczną, słabą i bardzo słabą wydolność fizyczną. Sami obserwujemy, że coraz więcej uczniów unika zajęć wychowania fizycznego i nie jest zainteresowana uprawianiem sportu. Alarmujący jest także brak świadomości rodziców lub czasu na to, aby zainteresować się wynikami badań przesiewowych swoich dzieci oraz ich niewłaściwymi nawykami związanymi ze stylem życia i odżywiania” – wspomina Piotr Nogala.
ESMS to narzędzie, które powstało, aby usprawnić badania przesiewowe (tzw. bilans), oraz by móc w sposób wystandaryzowany komunikować się z opiekunami dzieci i informować ich o wynikach badań bilansowych i o stanie zdrowia ich dzieci. Skuteczność tego systemu informatycznego została potwierdzona podczas trwających 6 lat badań przesiewowych dzieci, w ramach ogólnopolskiego programu PoZdro! realizowanego przez Fundację Medicover.
– „Dzięki ESMS i przeprowadzonym badaniom można będzie precyzyjniej podejmować działania profilaktyczne, a to w przyszłości da nam zdrowsze pokolenie. W ręce pielęgniarki szkolnej trafił natomiast praktyczny i nowoczesny instrument do diagnozy oraz dający konkretne argumenty w rozmowach z rodzicami na temat zdrowia ich dzieci” – dodaje Piotr Nogala.
Uczniowie z Sycowa są zadowoleni i zainteresowani nowym sposobem prowadzenia badań przesiewowych. Przyznają, że stały się ciekawsze i chętniej biorą w nich udział.
– „System nie sprawia trudności w użytkowaniu, ułatwia moją pracę i jest bardzo przydatny. Niecierpliwie czekam na analizę końcową wyników, aby wyciągnąć wnioski i móc mieć pewność, że działania, które podejmujemy są odpowiedzią na faktyczne potrzeby zdrowotne dzieci w naszej szkole” – relacjonuje Małgorzata Pietras, pielęgniarka, która jako pierwsza w Sycowie rozpoczęła badania przy użyciu ESMS .
Nowy, elektroniczny system wydaje się być doskonałą odpowiedzią na potrzeby współczesnego gabinetu pielęgniarki szkolnej.
– „Wprowadza wiele pozytywnych zmian i pozwala na działania na nowym, ciekawym poziomie. Praktycznie wszyscy rodzice dzieci z klas III i VII wyrazili zgodę na badanie, co również dowodzi tego, że warto to robić” – dodaje Małgorzata Pietras.
Dzięki otwartości i współpracy pomiędzy Jednostkami Samorządu Terytorialnego oraz placówkami NZOZ, możliwe jest wprowadzenie dużych zmian. Ponadto zaangażowanie samorządów lokalnych w profilaktykę chorób cywilizacyjnych i kooperacja z organizacjami pozarządowymi powinno stać się ogólnopolskim trendem.
O Elektronicznym Systemie Medycyny Szkolnej
System został wykorzystany w badaniach przesiewowych 24 tysięcy uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Lublinie, Gdyni, Warszawie i Wrocławiu, w ramach Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Cukrzycy typu 2 i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!”. Program jest intuicyjny i ustandaryzowany, pielęgniarka krok po kroku wypełnia i wpisuje dane a system podpowiada możliwe rozwiązania.
Zalety ESMS:
– usprawnienie i ułatwienie pracy pielęgniarek szkolnych przy badaniach przesiewowych uczniów,
– ujednolicenie systemu zbieranych pomiarów, ułatwienie dostępu do nich,
– umożliwienie budowania realnej, dopasowanej polityki prozdrowotnej w populacji danej szkoły,
– zapewnienie narzędzi do komunikacji, np. z rodzicami, poprzez generowaną i drukowaną Kartę Zdrowia. Rodzic otrzymuje ją w zamkniętej kopercie. Karta czytelnie przedstawia wyniki badań przesiewowych, wyszczególnia nieprawidłowości, zalecenia. Do koperty możliwe jest dołączenie informacji o dziejących się na terenie miasta programach profilaktycznych lub innych skierowanych do rodzin.
– możliwość tworzenia raportów statystycznych – dla JST, pielęgniarek, dyrekcji – są one dostępne od ręki. Można zobaczyć, z jakimi problemami w danej szkole, w danej dzielnicy, czy mieście się borykamy,
ESMS jest w zgodzie z najnowszymi wytycznymi RODO, szanuje poufność danych. Dostęp do indywidualnych danych ucznia mają tylko pielęgniarki i POZ – w zależności od tego, kto w danym momencie jest administratorem danych. Na rzecz szkoły, czy samorządu będą mogły być wygenerowane tylko populacyjne raporty statystyczne, z możliwością wyboru zestawień (np. chłopcy vs dziewczynki).
ESMS jest prowadzony pod Patronatem Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych.
System spełnia 5 z 17 punktów zawartych w Agendzie 2030 ogłoszonej przez ONZ w 2015 roku:
– koniec z ubóstwem (m.in. poprzez dostęp do edukacji i podstawowych usług),
– zero głodu (m.in. poprzez dostęp do bezpiecznej, pożywnej żywności),
– dobre zdrowie i jakość życia (m.in. poprzez zapewnienie powszechnej opieki zdrowotnej, zwiększenie finansowania ochrony zdrowia),
– mniej nierówności (m.in. poprzez eliminowanie dyskryminujących praw, polityk i praktyk),
– partnerstwo na rzecz celów (poprzez zawiązywanie wielopodmiotowych, merytorycznych, funkcjonalnych koalicji w celu osiągnięcia poprawy stanu zdrowia dzieci).
O Fundacji Medicover
Fundacja Medicover jest organizacją pożytku publicznego. Wspiera innowacje i rozwój w służbie zdrowia. Powstała w 2007 roku, od 2013 roku prowadzi w Polsce jeden z największych na świecie Programów Profilaktyki Cukrzycy i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!” skierowanych do dzieci i młodzieży, między innymi w Lublinie. Działalność Fundacji Medicover prowadzona jest w oparciu o wieloletnią, międzynarodową wiedzę oraz doświadczenie z zakresu medycyny i zdrowia publicznego. Skupiona jest ona w szczególności na edukowaniu oraz wspieraniu społeczności lokalnych poprzez tworzenie programów, rozwiązań informatycznych i innowacyjnego podejścia, które w sposób pośredni lub bezpośredni przyczyniają się do polepszenia stanu zdrowia i świadomości społeczeństwa.
W kwietniu 2019 r. Fundacja Medicover otrzymała wyróżnienie w konkursie „Listki CSR POLITYKI” nagradzającym najbardziej odpowiedzialne i zaangażowane społecznie firmy. Wyróżnienie przyznano w kategorii „Projekty i działania wspierające 5 Celów (7, 9, 12, 13 i 14) Zrównoważonego Rozwoju (SDG’s)” za wdrożenie Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej (ESMS), którego celem jest m.in. wypracowanie standardu komunikowania się pracowników medycyny szkolnej z rodzicami i opiekunami o stanie zdrowia dzieci.
Kontakt:
Patrycja Lisiecka
Koordynator Projektów Fundacji Medicover
Fundacja Medicover
tel.: +48 733 064 590
Joanna Archacka-Stachura
Specjalista ds. komunikacji
Fundacja Medicover
tel.: + 48 608 302 957