Po trzech latach szkolnych, PoZdro! zakończyło we Wrocławiu badania przesiewowe dzieci. Dziś, podczas konferencji prasowej przedstawiliśmy najświeższy, zbiorczy Raport o stanie zdrowia uczniów w tym mieście (I klas gimnazjów, IV klas Podstawówek). Konferencja była pełna merytorycznych danych i analiz – ale – z drugiej strony – historii i opowieści rodzin uczestników PoZdro!, które zechciały podzielić się swoim osobistym doświadczeniem zmiany stylu życia z PoZdro! Dzieci samodzielnie przyrządziły gościom przepyszne, kolorowe i zdrowe koktajle 🙂
W konferencji prasowej wzięli udział: p. Dyr. Joanna Nyczak z Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych, p. Dyr. Ewa Monastyrska z Wydziału Szkół i Przedszkoli Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, p. Dyr. Leszek Wesołowski SP 71 – gospodarz konferencji, Przedstawiciele Fundacji Medicover – Kamila Szarejko Kierownik Programu PoZdro! i Marcin Radziwiłł Prezes Fundacji Medicover, a także Specjaliści, z którymi rodziny PoZdro! spotykają się w 2-letnim procesie zmiany stylu życia – Katarzyna Gołąbek, dietetyk Programu PoZdro!, Anna Kohut, psycholog, Tomasz Motyka, specjalista aktywności fizycznej PoZdro!, szpadzista i medalista olimpijski. Wyjątkowymi gośćmi były Rodziny PoZdro! – Monika, uczennica gimnazjum oraz Gabriel z Mamą – uczeń SP.
W latach 2015 – 2018, w gimnazjach i szkołach podstawowych w mieście i trzech okolicznych gminach, w badaniach wzięło udział 8282 uczniów – prawie 70% populacji. Z tej grupy, ponad 1000 dzieci zostało zdiagnozowanych jako zagrożone chorobami cywilizacyjnymi. Dostępne już, najnowsze raporty z trzech lat badań PoZdro!, ukazują alarmujące dane dotyczące kondycji zdrowotnej oraz zdrowotnych perspektyw wrocławskiej młodzieży. Dają też obraz widocznych różnic, w badanych aspektach zdrowotnych, zaobserwowanych między dwiema grupami wiekowymi, jak również w zestawieniu Wrocław – gminy.
Program PoZdro!, jako inicjatywa skierowana do uczniów i ich rodzin prowadzona była w województwie dolnośląskim, przy wsparciu samorządu lokalnego, od września 2015 roku. Bezpłatne badania przesiewowe w ramach tegorocznej – III i ostatniej edycji Programu w mieście, realizowane były na terenie szkół między wrześniem 2017, a majem 2018 roku. W mijającym roku szkolnym, tak zwana Kompleksowa Analiza Zdrowotna (KAZ), przeprowadzana była na terenie 67 szkół podstawowych z Wrocławia oraz z gmin Kobierzyce, Siechnice i Żórawina, wśród 9 – 11 – latków, uczniów klas IV.
W poprzednich dwóch latach szkolnych, badaniami objęta była młodzież uczęszczająca do I klas gimnazjów: 13-14-letnia, w 42 placówkach. Nieinwazyjna diagnostyka obejmowała – ocenę ostrości widzenia, ocenę postawy ciała, sprawności krążeniowo-oddechowej, masy oraz składu ciała. Nakierowana była na wykrycie wśród dzieci zaburzeń zdrowotnych, ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2 i inne choroby cywilizacyjne. Badania wykonywane były na terenie wszystkich chętnych szkół z Wrocławia i okolic, które zgłosiły się do Programu, po wyrażeniu zgody przez rodziców dziecka.
Po przeprowadzonych badaniach, u 1035 uczniów stwierdzono zagrożenie zachorowaniem na cukrzycę typu 2, a dzieci i ich rodziny zostały zaproszone do 2-letniego cyklu opieki interwencyjnej Programu „PoZdro!” – bezpłatnej, Zintegrowanej Opieki Indywidualnej. W jej trakcie mogą uzyskać kompleksowe wsparcie edukacyjno-lecznicze.
Kto zdrowszy: gimnazjaliści czy uczniowie podstawówek?
Badania Programu PoZdro! objęły we Wrocławiu i okolicach 68,75% ogółu uczniów klas pierwszych i czwartych szkół uczestniczących w projekcie – odpowiednio: 66,5% i 71% populacji. W badaniach wzięło udział 3829 uczniów SP (w roku szkolnym 2017/2018) i 4453 uczniów gimnazjów: 2340 uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2016/2017 oraz 2113 uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2015/2016. Łącznie, do drugiego etapu Programu – ZOI, w latach 2015-2018 Fundacja Medicover zaprosiła 1035 dzieci: 607 z gimnazjów i 428 z Podstawówek (12,4% ogółu przebadanych uczniów).
Ciekawe i znaczące wnioski płyną ze zbiorczych raportów statystycznych z badań, obejmujących okres od września 2015 – do maja 2018 roku. Widać w nich, iż w badanej populacji uczniów:
- 20% dzieci obciążone jest ryzykiem wystąpienia chorób cywilizacyjnych ze względu na nadmierną masę ciała (ma nadwagę lub otyłość). Więcej dzieci z nadwagą jest w Szkołach Podstawowych: 16,96%, w gimnazjach – 14,4%, Średnia dla obu grup to 15,68%. Otyłość występuje na nierównym poziomie, odpowiednio: 5,06% oraz 3,7%. Średnio – wśród 4,38 proc. uczniów;
- nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi dotyczy w większym stopniu grona gimnazjalistów: nieprawidłowy wynik stwierdzono u 28,8% nastolatków, w podstawówkach – u 18,61% dzieci;
- niedostateczna wydolność fizyczna – wyróżnia się jako alarmujący trend w obu badanych przedziałach wiekowych. Sumarycznie, średnio aż u 38,66% uczniów stwierdzono obniżoną sprawność krążeniowo-oddechową – niedostateczną wydolność fizyczną! W gimnazjach, na czwarte piętro bez zadyszki nie mogłoby wejść aż 39,88% pierwszoklasistów, w szkołach podstawowych – 37,44% uczniów IV klas. Testu wchodzenia-schodzenia ze stopnia w czasie 3 minut nie było w stanie ukończyć aż 7,8% badanej populacji, w obu grupach.
- wady postawy – to powszechny, duży problem. Występują średnio u 91,85% dzieci (93,6% w gimnazjach, 90,1% w szkołach podstawowych). Obserwowano występowanie różnego rodzaju wad postawy, m.in.: zaburzeń w obrębie kończyn dolnych, bocznego skrzywienia kręgosłupa, asymetrii w postawie ciała.
Znamiennie przedstawia się porównanie grupy chłopców i dziewcząt we Wrocławiu pod względem nadwagi i otyłości – zarówno w szkołach podstawowych, jak i w gimnazjach. Nadwaga lub otyłość została wykazana
u 15,95% dziewcząt i aż u 21,57% chłopców. Gminy – ponad 25 % dzieci ma nadwagę lub otyłość, Wrocław – ma wyższe ciśnienie
W ostatnim roku trwania Programu PoZdro! we Wrocławiu 2017/2018, wzięło w nim udział 3435 uczniów z 57 miejskich Szkół Podstawowych. 71% populacji uczniów zostało objętych analizą zdrowotną w szkołach. Po badaniach, do II etapu Programu – ZOI – zakwalifikowało się 11% przebadanych czwartoklasistów (365 uczniów).
W przypadku gmin, badania realizowane były na terenie: Żórawiny, Siechnic oraz Kobierzyc. Łącznie zrealizowane zostały w 10 szkołach podstawowych. Swój stan zdrowia sprawdziło w nich 394 dzieci, co stanowi prawie 70% uczniów tych placówek. Do II etapu Programu PoZdro!, zakwalifikowało się 63 uczniów – 16% przebadanych dzieci. Oznacza to, iż większy odsetek dzieci zagrożonych chorobami cywilizacyjnymi został zaobserwowany w gminach.
Szczegółowe wyniki dla Wrocławia i gmin w poszczególnych aspektach badań diagnostycznych PoZdro! różnią się nieznacznie, jednak w obu przypadkach obserwowane są istotne deficyty w kondycji zdrowotnej
i fizycznej dzieci, które mogą rzutować na ich zdrowie w przyszłości.
Wśród uczniów wrocławskich szkół podstawowych:
- jest mniej dzieci z otyłością (3,2%) i nadwagą (15,8%) niż wśród uczniów szkół podstawowych z gmin, które wzięły udział w projekcie – odpowiednio: 6,93% i 18,13%. Łączny wskaźnik dla gmin 25,06% – to najwyższy odsetek spośród wszystkich lokalizacji badań PoZdro! w Polsce, w całej historii Programu! Wśród uczniów wrocławskich placówek częściej stwierdzano z kolei występowanie różnego stopnia niedowagi;
- częściej występuje podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Wrocław: 22%, gminy ościenne: 15,23%;
- występuje większy problem z wydolnością fizyczną. Poziom niedostateczny prezentuje ponad 40% wrocławskich uczniów podstawówek. W gminach ów odsetek sięga ponad 34%. Dobrą, bardzo dobrą lub doskonałą kondycją we Wrocławiu może się pochwalić 28,8% dzieci. Dzieci
z gmin z co najmniej dobrą wydolnością to 32,1% badanych; - nieco więcej dzieci ma problem z ostrością widzenia: 9,6% w stosunku do 7,7% w gminach;
- wady postawy są na podobnym poziomie w obu lokalizacjach: u ponad 89 i 90 % dzieci.
Dane i wnioski płynące z badań przesiewowych PoZdro! są dla mnie jako lekarza, który patrzy na zdrowie dzieci w dalekiej perspektywie, zatrważające. Epidemia chorób cywilizacyjnych jest faktem, ale pamiętajmy, że to my jesteśmy kowalami swojego losu! Dlatego tak niezmiernie ważne są podstawy, codzienne drobne decyzje i wybory, które budują nasz kapitał zdrowotny: wpajanie dzieciom zdrowych nawyków żywieniowych – i w domu, i w szkole, zadbanie o znacznie większą dozę ruchu, zrozumienie swoich potencjalnych błędów żywieniowych i mądre zmiany, które nie zawsze muszą być rewolucyjne! Jeżeli pomożemy w tym naszym dzieciom – jest duża szansa, że choroby cywilizacyjne nie staną się ich zmorą, gdy dorosną. PoZdro! w tym właśnie pomaga! – mówi lekarz med. Donata Olszowiec, specjalista
Programu PoZdro! we Wrocławiu.
Miasto, szkoły, rodziny: PoZytywny efekt PoZdro!
Skończyliśmy właśnie badania przesiewowe na terenie Wrocławia i okolic, ale sam Program we Wrocławiu się nie kończy. Nadal spotykamy się i pracujemy z rodzinami zakwalifikowanych do Programu PoZdro! dzieci nad poprawą ich zdrowia. Wspiera nas w tym bardzo od samego początku lokalny samorząd, a także szkoły, które tak licznie odpowiedziały na nasz apel, uczestnicząc w Programie. Współpracujemy, dzielimy się doświadczeniem, uświadamiamy, edukujemy, wspieramy. Wypełniamy zdrową dawką sportu wolny czas rodzin, ”wyciągamy” na świeże powietrze. Poprzez przyjacielski dialog pomagamy dzieciom odkryć ich indywidualne predyspozycje i pasje, by czerpały radość z życia w zdrowiu! Z perspektywy trzech lat widać, że obraliśmy wspólnie dobry kierunek, już ponad 100 rodzin ukończyło dwuletni cykl spotkań ze specjalistami – mówi Marcin Radziwiłł, Prezes Fundacji Medicover.
We wrocławskim wydaniu, Program PoZdro! zapewnił swoim podopiecznym dotychczas 9900 konsultacji ze specjalistami – dietetykami, psychologami, lekarzami, ekspertami od aktywności fizycznej. Aktualnie, w Programie uczestniczy jeszcze 500 rodzin.
Od startu Programu PoZdro! w tym mieście, zrealizowanych zostało 16 warsztatów edukacyjnych obejmujących tematykę zdrowotną, w których wzięło udział ponad 700 osób. Zajęcia sportowe dla podopiecznych PoZdro! również cieszyły się dużą popularnością – w 13 różnorodnych treningach, często ze znanymi postaciami świata sportu (między innymi ze szpadzistą Tomaszem Motyką, srebrnym medalistą igrzysk olimpijskich w Pekinie 2008 w turnieju drużynowym, czy drużyną Panthers Wrocław) wzięło dotąd udział ponad 1600 osób, a w corocznych, zdrowych warsztatach kulinarnych – trzech cyklach – 125 osób. 90 rodziców mogło wymienić doświadczenia i wzajemnie zainspirować w ramach 14 spotkań Klubu Rodzica o tematyce odpowiadającej ich zainteresowaniom i problemom wskazanym w ankietach, moderowanych przez psychologa PoZdro!.