Milanówek jest pierwszą gminą w województwie mazowieckim, która zapoczątkowała digitalizację gabinetów profilaktyki zdrowotnej w szkołach. Wszystko za sprawą umowy zawartej pomiędzy Urzędem Gminy w Milanówku a Fundacją Medicover. Dzięki niej realizowane są badania uczniów z wykorzystaniem nowatorskiego Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej (ESMS). Dzięki ESMS opieka zdrowotna w placówkach oświatowych nabiera nowoczesnego charakteru. System usprawnia badania przesiewowe, dzięki którym możliwe jest tworzenie lokalnej polityki zdrowotnej, a ponadto daje rodzicom łatwy dostęp do informacji o stanie zdrowia dzieci.
ESMS to nowatorskie narzędzie, które udostępnia Fundacja Medicover i we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego wdraża do placówek oświatowych w gminach w całej Polsce. System wydatnie podnosi standardy pracy obsługi medycznej, w tym przede wszystkim usprawnia badania przesiewowe (tzw. bilans). ESMS umożliwia także budowanie polityki prozdrowotnej dopasowanej do potrzeb danej szkoły, czy miejscowości. Pozwala również w sposób wystandaryzowany komunikować się z rodzicami oraz informować ich o wynikach badań bilansowych, a także co bardzo ważne, przedstawiać zalecenia mające na celu poprawę stanu zdrowia dziecka.
Na potrzebę unowocześnienia szkolnych gabinetów, systemu regularnych badań dzieci i programów profilaktyki wśród najmłodszych wskazują dane, mówiące o tym, że w Europie otyłość przybrała rozmiar epidemii. Według Światowej Organizacji Zdrowia, na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat potroiła się częstość występowania otyłości. Wysoki poziom rozpowszechnienia nadwagi i otyłości dotyczy niestety również dzieci. Obawy budzą także dane dotyczące nieoptymalnego składu ciała najmłodszych, polegające m.in. na niskiej masie mięśniowej.
– Średnio 22% przebadanych w ramach Programu PoZdro! uczniów w wieku 12-13 lat w miastach ma nadwagę i otyłość. W gminach sytuacja jest jeszcze trudniejsza, bo problem nadwagi i otyłości dotyczy nawet 30-35% dzieci. Ponadto aż 65% nastolatków ma dostateczną, słabą lub bardzo słabą wydolność fizyczną wykazaną w teście sprawności krążeniowo-oddechowej. Oznacza to, że nawet młodzież o prawidłowej masie ciała narażona jest na zdrowotne konsekwencje związane z brakiem ruchu, w postaci chorób cywilizacyjnych, do których przyczynia się niezdrowy styl życia. Dlatego tak ważne jest podnoszenie społecznej świadomości w tym zakresie, odpowiedni poziom oraz pobudzanie do aktywności fizycznej, już od najmłodszych lat – mówi Marcin Radziwiłł, Prezes Fundacji Medicover.
Gabinety profilaktyki szkolnej są niestety często pomijane w procesie cyfryzacji szkół. W większości placówek oświatowych nie funkcjonują systemy elektroniczne, które mogłyby usprawnić pracę pielęgniarek. Nadal wiele gabinetów nie jest również wyposażona w nowoczesny sprzęt komputerowy. Dlatego tak ważne jest wdrażanie nowoczesnych narzędzi, dzięki którym możliwe jest podnoszenie standardów zarówno pracy pielęgniarek w szkołach, jak i opieki zdrowotnej dzieci w placówkach oświatowych.
– ESMS wniósł do mojego gabinetu nowoczesność. Dzięki jego wprowadzeniu robię dzieciom profesjonalne badanie analizatorem składu ciała, płaskostopie sprawdzam na podoskopie, a skoliometr pokazuje mi, czy u badanego dziecka występuje asymetria tułowia. System pokazuje nie tylko wyniki badań, ale także zalecenia, które warto zastosować w profilaktyce zdrowotnej konkretnego pacjenta. ESMS daje mi więc nowe narzędzia diagnostyczne. Okazał się poza tym bardzo prosty w obsłudze. Teraz rodzic dostaje jedną kartkę A4 z wynikami badania swojego dziecka i ma w nich jasno określone, które składowe badania są w normie, a co wymaga interwencji lub monitorowania. Najbardziej praktyczną częścią raportu są zalecenia. Opiekun dostaje jasne informacje, co należy robić, żeby poprawić stan zdrowia dziecka – mówi Irena Chojnacka, pielęgniarka.
W Milanówku badania z wykorzystaniem Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej są realizowane od grudnia w trzech podstawówkach wśród uczniów klas III i VII. Działania podjęte w tej gminie pokazują, że dzięki współpracy jednostek samorządu terytorialnego, placówek NZOZ i organizacji pozarządowych możliwe jest wprowadzenie do sposobu organizacji opieki zdrowotnej w szkołach dużych zmian.
– Jako ojciec czwórki dzieci doskonale rozumiem to, jak ważne dla rodziców jest zdrowie najmłodszych. Mam świadomość, że wczesna, profesjonalna diagnostyka oraz profilaktyka jest najlepszym działaniem, jakie możemy podjąć w trosce o zdrowie naszych dzieci. Dlatego, gdy rok temu zostałem burmistrzem, podjąłem działania zmierzające do zwiększenia dostępności badań dla najmłodszych. Bardzo mnie cieszy, że to się udało – mówi Piotr Remiszewski, Burmistrz Gminy Milanówka.
Wdrażanie nowych systemów informatycznych i wprowadzanie zmian w celu zwiększenia efektywności funkcjonowania gabinetów profilaktyki szkolnej, wiąże się z koniecznością podjęcia pewnego wysiłku. Jest to jednak naturalna konieczność adaptowania gabinetów do zmieniającej się wokół nas rzeczywistości.
– Panie pielęgniarki otrzymały od gminy profesjonalne i nowoczesne narzędzie do badania bilansowego dzieci. Takie na miarę XXI wieku. Dzięki temu rodzice będą mieli łatwiejszą do odczytania oraz szerszą diagnozę stanu zdrowia swojego dziecka. Gmina będzie miała natomiast dostęp do danych statystycznych o stanie zdrowia uczniów milanowskich szkół, by móc podejmować działania, odpowiadające na potrzeby naszej społeczności – mówi Bożena Ciesielka, Kierownik Oświaty Gminy Milanówka.
Wyniki badań stanu zdrowia dzieci w Polsce pokazują, że zaangażowanie samorządów lokalnych w profilaktykę chorób cywilizacyjnych i kooperacja z organizacjami pozarządowymi powinny stać się ogólnopolskim trendem. Otyłość jest chorobą. Stanowi także przyczynę innych schorzeń, takich jak: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawały i udary, czy choroby nowotworowe. Konsekwencją otyłości może być również: insulinooporność, podwyższony poziom cholesterolu, zwyrodnienia stawów, czy stłuszczenie wątroby. Część z tych powikłań diagnozowana jest już u osób w wieku 9-10 lat (np.: insulinooporność, hipercholesterolemia). Coraz częściej dostrzegane u dzieci brak aktywności fizycznej oraz nieodpowiednia dieta stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia. Dlatego ważne staje się zaangażowanie samorządów w projektowanie i realizację działań na rzecz zdrowia najmłodszych. Skuteczność wdrożonego w gminie Milanówek systemu informatycznego została potwierdzona podczas trwających 6 lat badań przesiewowych dzieci, w ramach ogólnopolskiego programu PoZdro! realizowanego przez Fundację Medicover.
O Elektronicznym Systemie Medycyny Szkolnej
System został wykorzystany w badaniach przesiewowych 24 tysięcy uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Lublinie, Gdyni, Warszawie i Wrocławiu, w ramach Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Cukrzycy typu 2 i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!”. Program jest intuicyjny i ustandaryzowany, pielęgniarka krok po kroku wypełnia i wpisuje dane, a system podpowiada możliwe rozwiązania.
Zalety ESMS:
– usprawnienie i ułatwienie pracy pielęgniarek szkolnych przy badaniach przesiewowych uczniów,
– ujednolicenie systemu zbieranych pomiarów, ułatwienie dostępu do nich,
– umożliwienie budowania realnej, dopasowanej polityki prozdrowotnej w populacji danej szkoły,
– zapewnienie narzędzi do komunikacji, np. z rodzicami, poprzez generowaną i drukowaną Kartę Zdrowia. Rodzic otrzymuje ją w zamkniętej kopercie. Karta czytelnie przedstawia wyniki badań przesiewowych, wyszczególnia nieprawidłowości, zalecenia. Do koperty możliwe jest dołączenie informacji o dziejących się na terenie miasta programach profilaktycznych lub innych skierowanych do rodzin.
– możliwość tworzenia raportów statystycznych – dla JST, pielęgniarek, dyrekcji – są one dostępne od ręki. Można zobaczyć, z jakimi problemami w danej szkole, w danej dzielnicy, czy mieście się borykamy,
ESMS jest w zgodzie z najnowszymi wytycznymi RODO, szanuje poufność danych. Dostęp do indywidualnych danych ucznia mają tylko pielęgniarki i POZ – w zależności od tego, kto w danym momencie jest administratorem danych. Na rzecz szkoły, czy samorządu będą mogły być wygenerowane tylko populacyjne raporty statystyczne, z możliwością wyboru zestawień (np. chłopcy vs dziewczynki).
ESMS jest prowadzony pod Patronatem Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych.
System spełnia 5 z 17 punktów zawartych w Agendzie 2030 ogłoszonej przez ONZ w 2015 roku:
– koniec z ubóstwem (m.in. poprzez dostęp do edukacji i podstawowych usług),
– zero głodu (m.in. poprzez dostęp do bezpiecznej, pożywnej żywności),
– dobre zdrowie i jakość życia (m.in. poprzez zapewnienie powszechnej opieki zdrowotnej, zwiększenie finansowania ochrony zdrowia),
– mniej nierówności (m.in. poprzez eliminowanie dyskryminujących praw, polityk i praktyk),
– partnerstwo na rzecz celów (poprzez zawiązywanie wielopodmiotowych, merytorycznych, funkcjonalnych koalicji w celu osiągnięcia poprawy stanu zdrowia dzieci).
O Fundacji Medicover
Fundacja Medicover jest organizacją pożytku publicznego. Wspiera innowacje i rozwój w służbie zdrowia. Powstała w 2007 roku, od 2013 roku prowadzi w Polsce jeden z największych na świecie Programów Profilaktyki Cukrzycy i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!” skierowanych do dzieci i młodzieży, między innymi w Lublinie. Działalność Fundacji Medicover prowadzona jest w oparciu o wieloletnią, międzynarodową wiedzę oraz doświadczenie z zakresu medycyny i zdrowia publicznego. Skupiona jest ona w szczególności na edukowaniu oraz wspieraniu społeczności lokalnych poprzez tworzenie programów, rozwiązań informatycznych i innowacyjnego podejścia, które w sposób pośredni lub bezpośredni przyczyniają się do polepszenia stanu zdrowia i świadomości społeczeństwa.
W kwietniu 2019 r. Fundacja Medicover otrzymała wyróżnienie w konkursie „Listki CSR POLITYKI” nagradzającym najbardziej odpowiedzialne i zaangażowane społecznie firmy. Wyróżnienie przyznano w kategorii „Projekty i działania wspierające 5 Celów (7, 9, 12, 13 i 14) Zrównoważonego Rozwoju (SDG’s)” za wdrożenie Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej (ESMS), którego celem jest m.in. wypracowanie standardu komunikowania się pracowników medycyny szkolnej z rodzicami i opiekunami o stanie zdrowia dzieci.